یک بام و دو هوای اتصال سوئیفت به بانک ها
یک بام و دو هوای اتصال سوئیفت به بانک ها/ ابهام در اظهارات مسئولان بانک مرکزی همچنان ادامه دارد
با دستیابی به توافق جامع هسته‌ای اظهاراتی مبتنی بر اتصال بانک های ایرانی در زمان لغو تحریم ها به سوئیفت مطرح شد اما با گذشت زمان، سخنانی پر ابهام از انجام این امر در رسانه ها منتشر شد که جای تامل دارد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی تهران نیوز، سوئیفت یا همان جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی یک انجمن تعاونی غیرانتفاعی است که در ماه مه ۱۹۷۳ میلادی توسط ۲۳۹ بانک از پانزده کشور اروپایی و آمریکای شمالی راه‌اندازی شد و هدف از آن جایگزینی روشهای ارتباطی غیر استاندارد کاغذی و یا از طریق Telex در سطح بین‌المللی با یک روش استاندارد شده جهانی بود.درحال حاضر بیش از ۹۷۰۰ (عنوان) بانک و مؤسسه مالی در ۲۰۹ کشور جهان عضو آن انجمن هستند؛ به عنوان مثال در سال ۲۰۰۱ بیش از ۵/۱ بیلیون پیام از طریق سیستم سوئیفت در سطح جهان مبادله گردیده‌است.
مرکز اصلی شبکه سوئیفت در کشور بلژیک بوده و طبق قوانین آن کشور عمل می کنند و کشورهای آمریکا، هلند، انگلیس و هنگ کنگ به عنوان مراکز پشتیبان اعضا فعالیت دارند. سوئیفت در هر کشوری دارای یک SAP یعنی نقطه دسترسی به سوئیفت می‌باشد که توسط مؤسسه سوئیفت کنترل می‌شود. در ایران SAP در بانک مرکزی واقع گردیده است.
سوئیفت با ارائه خدمات متنوع بانکی کلیه نیازهای موسسات مالی سراسر دنیا را در پرداختها – بازراهای مالی – اوراق بهادار و مبادلات مالی پشتیبانی می کند. از جمله مزایای سوئیفت در مقایسه با دیگر وسایل ارتباطی راه دور (تلکس – تلفنفاکس) می توان به مواردی مانند دسترسی جهانی و ۲۴ ساعته، طراحی بر اساس رویه های استاندارد، سرعت و امنیت اشاره کرد.
طرح عضویت ایران در شبکه سوئیفت، در سال ۱۳۶۴ توسط کارشناسان بانک مرکزی ایران ارائه شد ولی با توجه به شرایط جنگی ایران، این طرح به فرجام نرسید تا اینکه در سال ۱۳۶۹، بانک مرکزی، این موضوع را در دستور کار خود قرار داد و پس از آماده‌سازی سیستم بانکی ایران در این خصوص، تقاضای خود مبنی بر عضویت خود را در اواخر ۱۳۷۰ ارائه داد. در آذر ۱۳۷۱، درخواست ایران پذیرفته شد و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به همراه بانک‌های صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه به عضویت این شبکه درآمدند.
با اوج گرفتن منازعات در خصوص برنامه هسته‌ای ایران، شبکه سوئیفت ایران از روز شنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۰ ساعت ۴ عصر به وقت گرینویچ در راستای تحریم‌های اروپایی قطع شد.
با دستیابی به توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین در خصوص برنامه هسته‌ای ایران بین ایران و کشورهای گروه ۵+۱ (یا ۳+۳) شامل جمهوری خلق چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و ایالات متحده آمریکا در روز سه شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴، ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران درباره امکان اتصال سوئیفت به همه بانک‌های کشور، اظهارداشت: سوئیفت به عنوان مرکز نقل و انتقالات بانکی از هم‌اکنون می‌تواند عملیات خود را در ایران آغاز کند. و در نهایت در تاریخ ۲۷ دی ۱۳۹۴ در ساعت هشت و چهل و پنج دقیقه به وقت تهران با اجرای برجام تحریم سوئیفت از ایران برداشته شد. همچنین پس از لغو تحریم ها بانک های تجارت، رفاه کارگران، توسعه صادرات، سپه، پست بانک، صنعت و معدن، بانک ایران و اروپا، بانک توسعه همکاری، سینا، ملت و ملی به سوئیفت متصل شدند. البته پیش از این، بانک های دی، سامان، پاسارگاد، پارسیان، مسکن و کشاورزی به سوئیفت متصل بودند.
* سوئیفت از زبان رئیس کل بانک مرکزی
۲۹ آبان ماه سال ۱۳۹۴ بود که رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه توافق اخیر بین ایران و گروه ۱+۵ اثرات منطقه‌ای و جهانی مهمی به همراه دارد، گفت: رفع تحریمها به ایران امکان می دهد صادرات نفت را از سر گیرد، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را جذب و در تمام موضوعات اقتصادی با بقیه کشورهای جهان مشارکت کند. برجام به ویژه بر نظام بانکی تاثیر می گذارد که متحمل سنگین‌ترین تحریمها شد. نقل و انتقال مالی، فعالیت‌های بانکی، بیمه و سوئیفت از سر گرفته می شوند.
بر اساس این گزارش ۲۷ دی ماه سال جاری ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با اعلام اینکه با رفع تحریمها ۳۲میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار از منابع بلوکه کشورمان آزاد می‌شود، از برقراری سوئیفت تا ۱۰روز آینده و اجرای ارز تک نرخی تا ۶ ماه آینده خبر داد.
بعد از این سخنان، ولی الله سیف ۱۱ بهمن ماه سال جاری مجددا در یک گفتگوی تلویزیونی با اشاره به فرایند عضویت بانک‌های تحریم شده به سوئیفت، گفت: هفته گذشته اعلام شد تا شنبه – یکشنبه هفته آینده (این هفته) مشکل این ۹ بانک برای اتصال به سوئیفت حل خواهد شد.
وی افزود: امروز به من گزارش دادند که این مشکل حل شده و ۹ بانک تحریم شده امشب به سوئیفت متصل می‌شوند.
* انتظار برقراری سوئیفت همزمان با در روز اجرای برجام یا ۳ ماه بعد
محمود زیبایی، رئیس گروه توسعه و امنیت اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در ۱۳دی ماه سال جاری از انتظار برقراری سوئیفت همزمان با لغو تحریم و روز اجرای برجام خبر داد و گفت: بانک‌های ایرانی برای بازگشت به شبکه سوئیفت باید الزامات سوئیفت را رعایت کنند و دو کمیته ویژه در این باره تشکیل شد.
اما به گزارش خبرگزاری رویترز از وین، محمدرضا نعمت زاده روز جمعه (دوم مرداد ماه ) در حاشیه دومین و آخرین روز کنفرانس تجارت و سرمایه گذاری مشترک ایران و اتحادیه اروپا در یک نشست خبری گفت: تهران انتظار دارد سه ماه پس از لغو تحریمها، دوباره به سامانه بین المللی پرداخت الکترونیکی سوئیفت بپیوندد و این موضوع سبب تسهیل مشارکت شرکتهای خارجی در روند خصوصی سازی در ایران می شود.
* اذعان اشرف افخمی به دروغ بودن اتصال به سوئیفت در روز اجرای برجام
این گزارش می افزاید، اما بعد از مطرح شدن این سخنان، علی اشرف افخمی در نشست ۱۱ اسفند ماه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در پاسخ به برخی مباحث مطرح شده در خصوص عدم برقراری سوئیفت گفت: از ده روز قبل، ارتباط بانک‌های ایرانی با سوئیفت برقرار شده و اکنون هم سوئیفت باز است و حتی ال سی همراه با سوئیفت نیز گشایش شده است.
مدیرعامل بانک صنعت و معدن افزود: البته در روز اجرایی شدن برجام، بانک‌های ایرانی توانستند ال سی گشایش کنند اما گشایش ال سی در این روز به روش سنتی بود، چراکه بانک‌ها رمز سنتی برای گشایش ال سی در قبل از تحریم در اختیار داشتند و اینکه گفته می‌شد در روز اجرایی شدن برجام که یکشنبه بود و بانک‌های بین المللی تعطیل بودند، چطور گشایش ال سی صورت گرفت، مثل آن می‌ماند که بگوییم در شب نیز اس ام اس دریافت نکنیم.
وی تصریح کرد: البته سه هفته طول کشید که سوئیفت باز شود اما اکنون هیچ مشکلی وجود ندارد و مخابره کردن پیام به صورت عملیاتی در سیستم سوئیفت انجام می‌شود.
و حالا امروز ولی الله سیف در حاشیه دومین همایش تجاری و بانکی ایران – اروپا در مصاحبه با خبرنگاران گفت: هم اینک همه پیامهای بانکی ما از جمله ال سی و مبادلات ارزی از طریق پیام رسان سوئیفت عمل می شود.
نمی توان رفع مشکلات اقتصادی کشورمان به عنوان دغدغه اصلی همه مسئولان نادیده گرفت اما ارائه آمارهایی در هاله ای از ابهام همیشه می تواند به اقتصاد کشورمان آسیب وارد کند و در این میان موجب آشفتگی سرمایه گذاران در انجام سرمایه گذاری در کشور شود.
انتهای متن/*